19.7.13

Η καλλιτεχνική δημιουργία ως υπέρβαση του θανάτου


Στο Μαρτυρολόγιο του Ταρκόφσκι διαβάζουμε: «Η καλλιτεχνική εικόνα αποκαλύπτει την εξέλιξή της και τις δικές της ιστορικές προοπτικές μέσα απ’ αυτή την ίδια. Επομένως η εικόνα είναι ένας σπόρος, ένας αυτοεξελισσόμενος οργανισμός με παλίνδρομη τροφοδότηση. Είναι το σύμβολο της ζωής, σε αντίθεση με την ίδια τη ζωή. Η ζωή περικλείει και το θάνατο. Το ομοίωμα της ζωής τον αποκλείει ή τον αντιμετωπίζει ως τη μόνη δυνατότητα για την επικύρωσή της. Η ίδια η καλλιτεχνική εικόνα εκφράζει ελπίδα, πάθος, πίστη και διάφορα άλλα, μεταξύ των οποίων και το θάνατο του ανθρώπου. Η δημιουργικότητα είναι η άρνηση του θανάτου, άρα είναι αισιόδοξη, ακόμα κι όταν η ζωή του καλλιτέχνη είναι τραγική. Γι’ αυτό δεν πρέπει να χωρίζουμε τους καλλιτέχνες σε αισιόδοξους και απαισιόδοξους. Σε γενικές γραμμές υπάρχουν μόνο χαρισματικοί και μη χαρισματικοί καλλιτέχνες.» (Αντρέι Ταρκόφσκι, Μαρτυρολόγιο. Ημερολόγια 1970-1986, πρόλ.-μτφρ. Αλέξανδρος Ίσαρης, Ίνδικτος, Αθήνα 2006, σελ. 130)

Η τέχνη λοιπόν είναι η έμπρακτη άρνηση του θανάτου και, συνεπώς, είναι αισιόδοξη αυτή καθ’ αυτή. Ο καλλιτέχνης είναι αισιόδοξος απ’ το γεγονός και μόνο της δημιουργικής του δραστηριότητας. Είναι αισιόδοξος επειδή θεμέλιο της δημιουργίας του είναι η πίστη στο έργο του. Πιστεύει στην αξία του έργου του, πιστεύει ότι το έργο του έχει ένα νόημα υπερατομικό και διαχρονικό: υπερατομικό γιατί υπερβαίνει τον ίδιο ως άτομο και διαχρονικό γιατί υπερβαίνει τα χρονολογικά όρια της ζωής του, εντάσσεται στον μεγάλο χρόνο και ζει αιώνια. Με άλλα λόγια, το καλλιτεχνικό έργο συγκινεί και άλλους ανθρώπους, εκτός απ’ τον ίδιο τον καλλιτέχνη, και μάλιστα τους συγκινεί και μετά το θάνατό του. Το νόημα του καλλιτεχνικού έργου υπερβαίνει την ύπαρξη του καλλιτέχνη ως θνητού όντος, υπερβαίνει τη θνητότητά του.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου