Νεωτερικότητα και Μετανεωτερικότητα

Εξ αφορμής της, εν εξελίξει ακόμη, συζήτησής μου με τον Ονειρμό (βλ. εδώ), για την οποία τον ευχαριστώ και από εδώ, θα ήθελα να συστηματοποιήσω κάπως τις σκέψεις μου σχετικά με τη Νεωτερικότητα και τη Μετανεωτερικότητα.

Η καλλιτεχνική δημιουργία ως υπέρβαση του θανάτου

Στο Μαρτυρολόγιο του Ταρκόφσκι διαβάζουμε: «Η καλλιτεχνική εικόνα αποκαλύπτει την εξέλιξή της και τις δικές της ιστορικές προοπτικές μέσα απ’ αυτή την ίδια. Επομένως η εικόνα είναι ένας σπόρος, ένας αυτοεξελισσόμενος οργανισμός με παλίνδρομη τροφοδότηση. Είναι το σύμβολο της ζωής, σε αντίθεση με την ίδια τη ζωή. Η ζωή περικλείει και το θάνατο. Το ομοίωμα της ζωής τον αποκλείει ή τον αντιμετωπίζει ως τη μόνη δυνατότητα για την επικύρωσή της. Η ίδια η καλλιτεχνική εικόνα εκφράζει ελπίδα, πάθος, πίστη και διάφορα άλλα, μεταξύ των οποίων και το θάνατο του ανθρώπου. Η δημιουργικότητα είναι η άρνηση του θανάτου, άρα είναι αισιόδοξη, ακόμα κι όταν η ζωή του καλλιτέχνη είναι τραγική. Γι’ αυτό δεν πρέπει να χωρίζουμε τους καλλιτέχνες σε αισιόδοξους και απαισιόδοξους. Σε γενικές γραμμές υπάρχουν μόνο χαρισματικοί και μη χαρισματικοί καλλιτέχνες.» (Αντρέι Ταρκόφσκι, Μαρτυρολόγιο. Ημερολόγια 1970-1986, πρόλ.-μτφρ. Αλέξανδρος Ίσαρης, Ίνδικτος, Αθήνα 2006, σελ. 130)

Ο Καβάφης και η μεταμοντέρνα φιλοσοφία

Η καβαφική ποίηση είναι μοντερνιστική. Ο Καβάφης τοποθετείται στον μοντερνισμό και χρονολογικά (τέλη του 19ου - αρχές του 20ού αιώνα) αλλά και τεχνοτροπικά. Οι βασικές συνισταμένες του έργου του –ελεύθερος στίχος, ειρωνεία, ατομικισμός, decadence– είναι αναμφίβολα μοντερνιστικές.